Leke Çeşitleri ve Leke Karşıtı Aktifler

Cilt Lekeleri: Neden Oluşur ve Nasıl Geçer?

Lekeler, birçok kişinin ortak problemi olup, bir anda ortaya çıkıp yıllarca ciltte kalabilir. Peki, bu lekeler nereden geliyor? Gelin, birlikte inceleyelim.

Hiperpigmentasyon Nedir?

Ciltte bazı bölgelerin fazla melanin üretimi nedeniyle diğer bölgelerden daha koyu renkte görünmesine "hiperpigmentasyon" veya genel adıyla "leke" denir. Bu durum genetik faktörler, hormonal değişimler veya akne gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Ancak leke oluşum mekanizmaları genel olarak benzerlik gösterir.

Melanin Nedir?

Melanin, deriye renk veren bir pigmenttir. Derinin epidermis tabakasında bulunan melanosit hücreleri tarafından üretilir. Güneşten gelen UV ışınları, melanin üretimini tetikleyen en büyük etkendir. Eğer cildiniz lekeye yatkınsa veya altta yatan bir neden varsa, kısa sürede lekeler oluşabilir. Melanin sentezi, tirozinaz adı verilen bir enzim aracılığıyla gerçekleşir ve çoğu leke giderici aktif madde bu enzim üzerinde etkili olur.

Leke Çeşitleri

Melazma

Hamilelik, doğum kontrol hapları veya hormonal değişiklikler sonucu ortaya çıkan bir hiperpigmentasyon türüdür. Genellikle geniş ve düzensiz lekeler şeklinde görülür.

Yaşlanma Lekeleri

Uzun süreli güneş maruziyeti, düzenli güneş koruyucu kullanmama ve yaşlanma ile birlikte ortaya çıkan lekelerdir. Genellikle yuvarlak, kahverengi tonlarda ve cilt tonu eşitsizlikleriyle kendini gösterir.

Akne Lekeleri

Akne sonrası oluşan lekeler iki gruba ayrılır:

• PIE (Post Inflammatory Erythema): İnflamasyon ve travma sonucu kılcal damarların genişlemesiyle oluşan kırmızı lekelerdir. Cilt bariyeri zayıfladıkça daha belirgin hale gelir.

• PIH (Post Inflammatory Hyperpigmentation): Cildin inflamasyona verdiği doğal tepki nedeniyle aşırı melanin üretimi sonucu ortaya çıkan kahverengi lekelerdir. Güneşe maruz kaldıkça daha belirgin hale gelir.

Leke Karşıtı İçerikler ve Etki Mekanizmaları

Leke karşıtı içerikler, leke oluşum mekanizmalarını farklı noktalarda engelleyerek etki gösterir. Klinik çalışmalarla etkisi kanıtlanmış bazı içeriklerin melanin sentezine etkisini ve nasıl çalıştığını aşağıda inceleyelim:

Özetleyecek olursak;

• Melanin Üretimini Azaltanlar: Tirozinaz enzimini baskılayan Arbutin ve Kojik Asit gibi bileşenler bu kategoridedir.

• Hücresel Yenilenmeyi Destekleyenler: Retinoidler ve C vitamini, hücre döngüsünü hızlandırarak leke görünümünü azaltır.

• Antioksidanlar: Cilt hasarını azaltarak hiperpigmentasyonu önlemeye yardımcı olurlar.

Farklı içerikler, sinerjik bir etki sağlayarak birlikte kullanıldığında daha güçlü sonuçlar verebilir. Bilimsel araştırmalar, leke giderici aktiflerin kombinasyon halinde kullanıldığında daha etkili olduğunu göstermektedir.

Lekeler Ne Kadar Sürede Geçer?

Hiperpigmentasyonun iyileşmesi zaman alır ve gözle görülür sonuçlar elde etmek için en az 3 aylık düzenli kullanım gereklidir. Klinik çalışmalar da genellikle 12 hafta sürelidir.

Ayrıca yeni lekelerin oluşumunu önlemek için güneş koruyucu kullanımı ihmal edilmemelidir. Leke tedavisi devam ederken, güneşten korunmak cilt sağlığını korumak için kritik bir adımdır.

Kaynaklar:

NA Vashi, RV. Kundu. Facial hyperpigmentation: causes and treatment. British Journal of Dermatology. 2013;169(Suppl. 3):41–56.

Galappatthy P., Rathnayake D. Depigmenting Agents. In: Kumarasinghe P. (eds) Pigmentary Skin Disorders. Updates in Clinical Dermatology. 2018 Springer, Cham.

Hollinger JC, Angra K, Halder RM. Are Natural Ingredients Effective in the Management of Hyperpigmentation? A Systematic Review. J Clin Aesthet Dermatol. 2018;11(2):28-37.

Shankar K, Godse K, Aurangabadkar S, et al. Evidence-based treatment for melasma: expert opinion and a review. Dermatol Ther (Heidelb). 2014;4(2):165-186.

Kim H, Choi HR, Kim DS, Park KC. Topical hypopigmenting agents for pigmentary disorders and their mechanisms of action. Ann Dermatol. 2012;24(1):1-6.